NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
11 - (1181) حدثنا
يحيى بن يحيى
وخلف بن هشام
وأبو الربيع وقتيبة.
جميعا عن
حماد. قال
يحيى: أخبرنا
حماد بن زيد
عن عمرو ابن
دينار، عن
طاوس، عن ابن
عباس رضي الله
عنهما. قال:
وقت رسول الله
صلى الله عليه
وسلم لأهل
المدينة، ذا
الحليفة.
ولأهل الشام،
الجحفة. ولأهل
نجد، قرن
المنازل.
ولأهل اليمن،
يلملم. قال:
"فهن لهن.
ولمن أتى
عليهن من غير
أهلهن. ممن
أراد الحج
والعمرة. فمن
كان دونهن فمن
أهله. وكذا فكذلك.
حتى أهل مكة
يهلون منها".
[ش
(وقت رسول
الله صلى الله
عليه وسلم،
لأهل المدينة،
ذا الحليفة)
أي جعل لهم
ذلك الموضع ميقات
الإحرام. وذو
الحليفة أبعد
المواقيت من مكة.
بينهما نحو
عشر مراحل أو
تسع. وهي
قريبة من المدينة
على نحو ستة
أميال منها.
(ولأهل الشام
والجحفة) هي
ميقات لهم
ولأهل مصر.
قيل: سميت بذلك
لأن السيل
أجحفها في وقت
أي ذهب
بأهلها. ويقال
لها: مهيعة.
وهي على ثلاث
مراحل من مكة
على طريق
المدينة.
(ولأهل نجد
قرن المنازل)
وهو على نحو
مرحلتين من
مكة. قالوا:
وهو أقرب
المواقيت إلى
مكة. (ولأهل
اليمن يلملم)
هو جبل من
جبال تهامة،
على مرحلتين
من مكة. (فهن لهن
ولمن أتى
عليهن من غير
أهلهن) أي
فهذه المواقيت
لهذه الأقطار.
والمراد لأهلها
ولمن مر عليها
من غير أهلها.
وهن ضمير جماعة
المؤنث. وأصله
لمن يعقل. وقد
استعمل فيما
لا يعقل، كما
في قوله
تعالى: منها
أربعة حرم فلا
تظلموا فيهن
أنفسكم. أي في
هذه الأربعة.
(فمن كان
دونهن فمن
أهله) هذا
صريح في أن من
كان مسكنه بين
مكة والميقات
فميقاته
مسكنه. ولا يلزمه
الذهاب إلى
الميقات، ولا يجوز له
مجاوزة مسكنه
بغير إحرام.
(وكذا فكذلك.
حتى أهل مكة
يهلون منها)
هكذا هو في جميع
النسخ. وهو
صحيح. ومعناه:
وهكذا فهكذا.
من جاوز مسكنه
الميقات حتى
أهل مكة يهلون
منها. وقوله:
حتى أهل مكة،
برفع أهل على
أن حتى
ابتدائية. فهو
مبتدأ خبره
يهلون.
ومعناه
يحرمون].
{11}
Bize Yahya b. Yahya ile
Halef b. Hişâm, Ebu'r-Rabî' ve Kuteybe hep birden Hammad'dan rivayet ettiler.
Yahya dediki: Bize Hammad b. Zeyd, Amr b. Dinar'dan, o da Tâvus'dan, o da İbni
Abbâs (Radiyallahu anhumaj'dan naklen haber verdi. İbni Abbâs şöyle demiş:
«Resûlullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) Medîneliler için Zü'l-Huleyfe'yi, Şam'lılar için Cuhfe'yi,
Necidliler için Karnü'l-Memazili Yemenliler için Yelemlem'i mikaad tayin etti
ve:
— Bunlar, o yerler halkı
ile oradan geçen ve hacc ile Umre yapmak isteyen başka yerler halkı için
mikaaddırlar. Bu yerlerden daha yakın olanlar, bulundukları yerlerden ihrama
girerler. Daha yakın olanların hükmü de böyledir. Hattâ Mekkeliler Mekke'den
ihrama girerler, buyurdu.»
12 - (1181) حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا يحيى بن
آدم. حدثنا
وهيب
حدثنا
عبدالله بن
طاوس عن أبيه،
عن ابن عباس
رضي الله
عنهما ؛ أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم وقت لأهل
المدينة ذا الحليفة.
ولأهل الشام،
الجحفة. ولأهل
نجد، قرن
المنازل.
ولأهل اليمن،
يلملم. وقال"
هن لهم. ولكل آ
ت أتى عليهن
من غيرهن. ممن
أراد الحج
والعمرة. ومن
كان دون ذلك،
فمن حيث أنشأ.
حتى أهل مكة،
من مكة".
[ش
(فمن حيث أنشأ)
أي فميقاته من
حيث قصد
الذهاب إلى
مكة، وهو
منشأة سفره
إليها، فمنه
ينشأ إحرامه،
أي يحدثه].
{12}
Bize Ebû Bekir b. Ebî
Şeybe rivayet etti. (Dediki): Bize Yahya b. Âdem rivayet etti. (Dediki): Bize
Vüheyb rivayet etti. (Dediki): Bize Abdullah b. Tavus, babasından, o da İbni
Abbâs (Radiyallahu anhüma)'dan naklen rivayet ettiki,
Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) Medîneliler için Zu'I-Huleyfe'yi, Şamlılar için Cuhfe'yi,
Necidliler için Karhü'l-Menâzili, Yemenliler için de Yelemlem'i mikaat tayin
etmiş ve:
— «Bu mikaadlar, o
yerler halkı ile hacc ve Urnreyi niyet edip, buralardan geçen bütün başka
yerler halkı İçin mi itaattir. Bundan daha yakın, olanlar bulundukları yerden,
hattâ Mekkeliler Mekkeden ihrama girerler.» buyurmuştur.
İzah:
Bu hadîsi Buhâri
«Kitâbu'l-Hacc»ın bir-iki yerinde, Nesaî dahi «Kitâbü'l-Hacc»da muhtelif râvilerden
tahrîc etmişlerdir.
Mevakit: Mikaat'ın
cem'idir.
Mikaat: Muayyen vakit
demektir. Fakat burada mekân için istiare edilmiştir. Binâenaleyh hacca niyet
edilmek için durulan yer mânâsına gelir.
İhram: Hakikatta
hürmete girmek, demektir. Burada ondan murad:
Husûsi hürmetleri
iltizâm etmektir. Bu hürmetleri iltizâm haccın şartıdır. Ancak şartın sübûtu,
niyetle sabit olduğundan hacca niyet ederek telbiye getirmeye ve dikişsiz
elbise giymeye ihrama girmek, denilir.
Resûlullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) dünyanın dört taralından hacca gelenlerin nerede ihrama
gireceklerini bu hadîs-i şerîfde tâ'yin buyurmuştur.
Medîneliler'in Mikaatı
Zü'Huleyfe 'dir. Bu yer Mekke ile Medine arasında olup Medîne'ye dört mil,
Mekke'ye ise ikiyüz mile yakın mesafededir. Vaktiyle burada bir ağaç varmış»
Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) oraya iki mescid bina etmişdir.
Zü-'l-Huleyfe
Medîneliler'in mikaatı olduğu gibi başka memleketlerden olup da oradan geçen
hacıların dahi mikaatıdır.
Şamlılar'ın mikaatı
Cuhfe'dir. Cuhfe denize altı mil mesafede bir köy olup, Mısırlılarla
Mağripliler'in de mikadıdır. Mekke'ye üç konak, Medine-i Münevvereye sekiz
konak mesafede bulunmaktadır.
Necidliler'in mikaatı
Karnü'l-Menazil 'dir. Bu yer Mekke'ye iki konak mesafededir. Mikaatlar içinde
Mekke'ye en yakın bu olduğu söylenir.
Necid: İç Arap yarım
adasının şimal ve garp taraflarını kaplayan geniş bir yerdir. Üç taraftan çölle
sarılı, yalnız bir taraftan Hicaz ve Yemen'e açıktır.
Karnü'l-Menâzii'e bazı
rivayetlerde yalnız «Kara» denilmiştir. Burada «Karnü'l-Menâzil» diye tasrîh
edilmesi, aynı ismi taşıyan iki yer bulunduğu içindir. Bunlardan biri bir
yokuşun aşağısında, diğeri yukarısında bulunmaktadır. Aşağıdakine Karn-ı
Menâzil, yukardakine Karn-ı Seâlim, derler.
Sealib: Tilkiler,
demektir. Mezkûr ismin bu yere verilmesi, orada çok tilki bulunduğu içindir,
derler.
Hadîslerde
umumiyetle Karn-ı Menâzil 'den
bahsedilir.
Yemenliler'in mikaatı
Yelemlem'dir. Yelemlem, Mekke'ye iki konak mesafede bir dağdır. Bu dağ Tihâme
dağlarından maduttur.
Dünyanın neresinden
olursa olsun hacca gelenler hangi mikaattan geçerse orada ihrama girerler.
Beyân edilen
mikaatların içinde yani Mekke tarafından yaşayanlar, bulundukları yerden ihrama
girerler. Mıkaatlara gitmeleri şart değildir. Fakat ihrama girmeden evlerinden
çıkamazlar.
Mekkeliler'in ihram
yeri Mekke-i Mükerreme ise de Umre yapmak isterlerse hille yani şer'an beyân
edilen hududa çıkmaları îcab eder.